Blog

Pracodawcy są zobowiązani do upewnienia się, że pracownicy posiadają aktualne orzeczenie lekarskie, potwierdzające ich zdolność do wykonywania pracy na danym stanowisku.
Ogólne zasady dotyczące badań lekarskich:

• pracownik nie może rozpocząć pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, które stwierdza brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku,
• pracownik musi poddać się badaniom lekarskim i odmowa wykonania polecenia pracodawcy w tym zakresie może skutkować rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia,
• pracownik musi poddawać się okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim w trakcie trwania stosunku pracy, a jeśli nie poddał się badaniom z własnej winy, to nie otrzyma wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy,
• badania lekarskie i inne świadczenia zdrowotne są wykonywane przez placówkę medyczną na podstawie pisemnej umowy zawartej przez pracodawcę,
• okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się co do zasady w godzinach pracy, a pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy spowodowany badaniami,
• badania są wykonywane na koszt pracodawcy, w miarę możliwości w godzinach pracy, z utrzymaniem wynagrodzenia za nieobecność w pracy spowodowaną badaniami oraz z pokryciem kosztów podróży niezbędnych dla wykonania badań,
• badania są wykonywane na podstawie skierowania pracodawcy w trzech egzemplarzach: dla pracownika, dla placówki medycznej i do akt osobowych.

Skierowanie na badanie

Jeśli pracodawca przyjmuje pracownika do pracy lub przenosi pracownika na inne stanowisko, na którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, musi wydać trzy egzemplarze skierowania na badania. Jeden egzemplarz jest dla placówki medycznej, drugi dla przyszłego pracownika, a trzeci zostaje umieszczony w aktach osobowych.

W skierowaniu na badanie trzeba określić rodzaj badania profilaktycznego, które ma zostać wykonane oraz stanowisko pracy, na którym pracownik będzie zatrudniony. W skierowaniu można wskazać dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu. Ponadto, skierowanie musi zawierać opis warunków pracy, w tym informacje o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, wynikających ze sposobu wykonywania pracy. W opisie należy podać również wielkość narażenia na te czynniki oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

Badania wstępne

Badania wstępne są wymagane dla osób przyjmowanych do pracy, pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy oraz dla innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Badania wstępne nie są wymagane dla osób przyjmowanych ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o identycznych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy. Pracodawca także nie musi przeprowadzać badań wstępnych dla osób przyjmowanych do pracy u innego pracodawcy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli aktualne orzeczenie lekarskie stwierdza brak przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca uzna je za porównywalne z proponowanym stanowiskiem pracy. W przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą, pracodawca żąda od takiej osoby aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku oraz skierowania na badania będące podstawą wydania orzeczenia.

Badania okresowe i kontrolne

Badania okresowe i kontrolne są obowiązkowe dla pracowników i przeprowadzane są przez lekarza medycyny pracy. Badania okresowe obejmują wszystkich pracowników cyklicznie w terminach wyznaczonych przez lekarza, a także pracowników narażonych na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, nawet po zaprzestaniu pracy lub po rozwiązaniu stosunku pracy, jeśli zgłoszą wniosek o takie badania.

Badaniom kontrolnym podlegają pracownicy, którzy chorują dłużej niż 30 dni i nie są zdolni do pracy. W przypadku stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest zobowiązany na podstawie orzeczenia lekarskiego przenieść pracownika do innej pracy, która nie naraża go na działanie szkodliwych czynników. Jeśli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.

Orzeczenie lekarskie

Badania kończą się orzeczeniem lekarskim, które stwierdza:

• brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku,
• istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku – w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Lekarz wydaje dwa egzemplarze orzeczenia: dla badanego i pracodawcy, który umieszcza je w aktach osobowych pracownika.