Usprawiedliwienie nieobecności pracownika
Nieobecność pracownika, której przyczyną jest choroba, może zostać usprawiedliwiona poprzez zaświadczenie lekarskie. Za datę rozpoczynającą usprawiedliwienie choroby jest termin wskazany na zwolnieniu wystawionym przez lekarza. Brak zaświadczenia lekarskiego skutkuje:
- nieusprawiedliwieniem nieobecności w pracy,
- niewypłaceniem wynagrodzenia chorobowego bądź zasiłku.
Lekarz może wystawić zaświadczenie o niezdolności do pracy do maksymalnie 3 dni wstecz.
Ciąża a choroba
Pracownica otrzymująca zaświadczenie o ciąży, nadal musi wykonywać obowiązki na rzecz firmy. Wystawienie takiego zaświadczenia nie zwalnia jej z obowiązku pracy, natomiast pracodawca musi respektować uprawnienia pracownic w ciąży. Natomiast zwolnienie lekarskie już zwalnia ciężarną pracownicę z obowiązku pracy, zwolnienie takie jest wystawiane z kodem B. Okres zasiłkowy w przypadku ciąży wynosi 270 dni, wynagrodzenie i zasiłek chorobowy w trakcie ciąży wynosi 100%.
Powiadomienie pracodawcy o chorobie
Zwolnienie chorobowe wystawione przez lekarza jest dostępne w profilu pracodawcy na PUE. Pomimo faktu, iż zwolnienie lekarskie pracownika trafia na platformę PUE, nadal pracownik ma obowiązek niezwłocznie poinformować pracodawcę o niezdolności do pracy. Gdy jest to niemożliwe, członkowie rodziny mają dwa dni na poinformowanie pracodawcy o zaistniałych okolicznościach dotyczących stanu zdrowia pracownika. Obowiązkiem pracownika jest również odpowiednio wcześniejsze poinformowanie pracodawcy o planowanej nieobecności związanej ze zwolnieniem chorobowym np. zaplanowany zabieg. Pracodawca może w regulaminie pracy ustalić sposób powiadamiania o nieobecności związanej ze zwolnieniem lekarskim. W przeciwnym razie, gdy nie zostanie to ustalone, pracownik może poinformować pracodawcę w dowolnej formie, np. SMS-em, mailem, telefonicznie czy przez inną osobę.
Zwolnienie lekarskie a przysługujące świadczenia
Pracownikowi za każdy dzień choroby przysługuje wynagrodzenie chorobowe. Wysokość jest uzależniona od rodzaju i okoliczności choroby. Lekarz oznacza kodem odpowiednią przyczynę wystawienia zwolnienia:
- KOD A to powtarzające się choroby w ciągu 60 dni,
- KOD B to ciąża,
- KOD C to nadużycie alkoholu,
- KOD D to gruźlica.
Zasadniczo wynagrodzenie chorobowe wynosi 80% podstawy, wyjątkiem jest wynagrodzenie i zasiłek chorobowy wynoszący 100% postawy. Kolejnymi wyjątkami są sytuacje, w których pracownik uległ wypadkowi w trakcie pracy bądź pracownik jako dawca poddaje się zabiegowi pobrania tkanek, komórek - wtedy również wynagrodzenie chorobowe wynosi 100% podstawy. Pracodawca wypłaca z własnych środków wynagrodzenie chorobowe przez 33 dni zwolnienia lekarskiego, po tym czasie pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS. Wyjątkiem są pracownicy, którzy osiągnęli 50 lat – od kolejnego roku kalendarzowego, pracodawca płaci wynagrodzenie chorobowe przez 14 dni choroby, po tym czasie pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS.
Okres, w którym pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek (tzw. okres zasiłkowy) wynosi 182 dni. Wyjątek stanowią zatrudnione kobiety w ciąży i pracownicy chorujący na gruźlicę – okres zasiłkowy wynosi 270 dni. Po wyczerpaniu okresu zasiłkowego pracownik może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Aby je otrzymać, lekarz orzecznik ZUS musi stwierdzić, że dalsze leczenie rokuje na odzyskanie zdolności do pracy. Maksymalny okres świadczenia rehabilitacyjnego wynosi 12 miesięcy. W przypadku, gdy pracodawca zatrudnia do 20 osób, zasiłek chorobowy jest wypłacany pracownikowi bezpośrednio przez ZUS, natomiast, gdy pracodawca zatrudnia powyżej 20 osób, pracodawca wypłaca zasiłek chorobowy pracownikowi, a następnie ZUS zwraca wypłacone środki pracodawcy.
Są sytuacje, które uniemożliwiają wypłatę wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego:
- nie minął okres wyczekiwania,
- niezdolność do pracy jest następstwem umyślnego przestępstwa, co stwierdzono prawomocnym orzeczeniem sądu,
- niezdolność do pracy spowodowana jest nadużyciem alkoholu, co przekłada się na bezpłatne pierwsze 5 dni zwolnienia,
- pracownik w trakcie zwolnienia wykonuje inną pracę zarobkową.