Rozwiązanie umowy i zakończenie współpracy na relacji zawodowej pracownik – pracodawca jest normalnym zjawiskiem. Wszelkie prawa i obowiązki podczas rozwiązywania umowy są ściśle określone przez Kodeks pracy.
Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem
Umowa wiążąca pracownika i pracodawcę może zostać wypowiedziana za pomocą wypowiedzenia. Istotne jest, że pracownik nie musi wskazywać powodu swojej decyzji. Ponadto może złożyć wypowiedzenie w każdym momencie trwania umowy, jednak obowiązkowo wypowiedzenie musi zostać złożone na piśmie. Pracownik może złożyć wypowiedzenie osobiście bądź za pośrednictwem poczty na adres siedziby firmy.
Okres wypowiedzenia
Pracownika, który złożył wypowiedzenie, obowiązuje okres wypowiedzenia, jest to czas pomiędzy wypowiedzeniem umowy a momentem jej rozwiązania. Kodeks pracy reguluje długość tego okresu, zależy on od stażu pracy w danej firmie, gdzie występuje zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony:
- pracownik zatrudniony do 6 miesięcy – okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie,
- pracownik zatrudniony od 6 miesięcy do 3 lat – okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc,
- pracownik zatrudniony powyżej 3 lat – okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące.
Natomiast w przypadku umów na okres próbny liczy się okres, na jaki została zawarta umowa:
- umowa zawarta na okres do 2 tygodni – okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze,
- umowa zawarta na okres powyżej 2 tygodni – okres wypowiedzenia wynosi 1 tydzień,
- umowa zawarta na okres 3 miesięcy – okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron
Ze względu na różne okoliczności pracownik może wyjść z inicjatywą, by rozwiązać umowę za porozumieniem stron. Aby takie rozwiązanie było w mocy, muszą zostać spełnione warunki – obydwie strony muszą wyrazić zgodę na tego typu rozwiązanie, ponadto musi zostać podpisany dokument potwierdzający wypowiedzenie za porozumieniem stron.
Przyczyny, dla których pracownik może rozwiązać umowę o pracę
Nie ma z góry określonych przyczyn, dla których pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę. Ponadto pracownik nie musi wskazywać z jakiego powodu chce rozwiązać umowę, natomiast pracodawca już taki powód wskazać musi. W przypadku pracownika rozwiązującego umowę przyczyna nie może zostać oceniona, czy jest wystarczająca. Uzasadnienie wypowiedzenie umowy przez pracodawcę musi zostać przedstawione w taki sposób, że będzie zrozumiałe dla pracownika. Przyczyna uzasadnienia musi być prawdziwa, zatem pracodawca nie może wskazać przyczyny, która nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia
Wypowiedzenie umowy bez okresu wypowiedzenia, czyli inaczej ze skutkiem natychmiastowym jest rodzajem rozwiązania, którego skutek jest natychmiastowy. Umowa zostaje rozwiązana z chwilą, w której pracownik złoży pracodawcy wypowiedzenie. Tego typu rozwiązanie może zostać zastosowane w dwóch sytuacjach:
- jeżeli pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków,
- jeżeli pracownik otrzyma od lekarza orzeczenie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nic z tym nie zrobi (nie usunie czynników szkodliwych, a jeśli to niemożliwe - nie zmieni stanowiska pracy).